ฟันที่ได้รับแรงกระแทก จนแตก

ฟันที่แตกแบบกระบอกไม้ไผ่

รากฟันแตก แต่ไม่สามารถเห็นได้จาก ฟิลม์ เอ็กเรย์

รากฟันแตกในแนวดิ่ง (vertical root fracture)

การแตกของรากในแนวดิ่งนี้อาจจะเกิด ในขณะอุดคลองรากฟันด้วยวิธี lateral compaction เนื่องจากออกแรงในการอุดมากเกินไป หรืออาจเกิดได้ในขณะยึดเดือยเข้าไป ในคลองรากฟันด้วยซีเมนต์ หรือแรงกระแทกเนื่องจากการใช้ฟันเคี้ยวอาหาร ส่วนใหญ่ฟันที่มีรากฟันแตกมักเป็นฟันที่เคยรักษาคลองราก ร่วมกับมีเดือยและครอบฟัน ทั้งนี้เนื่องจากความบางของผนังคลองรากฟันที่ได้รับการขยาย มักพบรอยแตกของรากในแนวแก้มลิ้น แนวการแตกของรากจะมีตั้งแต่บริเวณคอฟันไปสู่บริเวณปลายราก หรือบริเวณสิ้นสุดของปลายเดือย ถ้าเกิดในขณะอุดคลองรากฟันจะยินเสียงรากฟันแตก ในขณะอุด ซึ่งมีสาเหตุจากการออกแรงดัน accessory cone ในลักษณะงัดแทนที่จะดันชิดผนังคลองรากประกอบกับ ผนังคลองรากฟันที่ค่อนข้างบางอยู่แล้วจึงมีผลให้รากฟันแตก

ถ้าเป็นฟันรากเดียวจะต้องถอน แต่ถ้าเป็นฟันหลายรากจะตัดรากที่แตกทิ้ง ผู้ป่วยมักไม่ปรากฏอาการ ให้เห็นในทันที แต่ถ้าปล่อยไว้ในลักษณะเรื้อรังจะเกิดรูเปิดของหนอง เมื่อใส่กัตตาเปอร์ชาผ่านจะเข้าไปสิ้นสุดในแนวที่มีรากฟันแตก ไม่เห็นรอยแตกของฟันจากภาพรังสี พบเงาโปร่งรังสีลักษณะ diffuse lesion เนื่องจากกระดูกถูกทำลายตามแนวที่รากฟันแตก และมีโรคเหงือกอักเสบในบริเวณนั้น มีร่องลึกปริทันตที่ลึกและแคบถ้าตรวจสอบไม่ดี ก็อาจจะไม่พบซึ่งต่างจากร่องลึกปริทันต์ของโรคปริทันต์ ที่ปากร่องลึกปริทันต์จะกว้างเครื่องมือตรวจปริทันต์ผ่านเข้าไปได้ง่าย ดังนั้นถ้าพบฟันที่มีอาการในลักษณะเช่นนี้คงต้องเปิดเหงือก เพื่อตรวจสอบให้แน่ชัดว่ามีรากฟันแตกจริงก่อนจะถอน --