----ข้อควรรู้ก่อนการจัดฟันเหล่านี้อาจเป็น ประโยชน์บ้างในการส่งเสริมการเรียงรู้ ละความเข้าใจ ของผู้สนใจที่จะจัดฟัน สามารถแบ่งเป็นหัวข้อคือ

ทันตแพทย์จัดฟัน
ระบบการทำงานของทันตแพทย์จัดฟัน
ทีมงานทันตแพทย์สาขาอื่นๆ
แผนการรักษาและผลการรักษาที่จะได้รับ
ค่าใช้จ่ายสุทธิ วิธีการชำระ ระยะเวลาในการชำระ

ทันตแพทย์จัดฟัน
ก่อนจะเริ่มจัดฟัน ควรตรวจสอบ ทันตแพทย์ ที่จะทำการจัดฟันให้ว่า ชื่ออะไร จบจากที่ไหน ทำงานที่ไหนบ้าง  โดยทั่วไป ทันตแพทย์จัดฟันมีอยู่ด้วยกัน 2 กลุ่ม คือ

1.1ทันตแพทยจัดฟัน ที่ได้รับการอบรมจากหลักสูตรทันตกรรมจัด ฟันจากมหาวิทยาลัย หรือสถานศึกษาต่างๆ และได้รับการยอมรับจากสมาคมทันตแพทย์จัดฟันแห่งประเทศไทย ซึ่งส่วนใหญ่ได้แก่ทันตแพทย์จัดฟันที่เป็นสมาชิกสามัญของสมาคมฯ

1.2ทันตแพทย์ที่ได้รับการอบรม หรือ ทำงานด้านจัดฟัน จนมีความชำนาญ และให้บริการจัดฟันแก่ประชาชน และอาจเป็นสมาชิกสมทบของ สมาคมทันตแพทย์จัดฟันแห่งประเทศไทย

ดังนั้นควรตรวจสอบประวัติ และเลือกทันตแพทย์ที่จะจัดฟันให้ท่านก่อนเริ่มการจัดฟัน

ระบบการทำงานของทันตแพทย์จัดฟัน
ควรดูระบบการทำงานของทันตแพทย์ที่จะจัดฟัน ในสถานพยาบาลทางทันตกรรม (ต่อไป จะใช้คำว่า คลีนิค) ในประเด็น;

เวลาทำงาน 
เป็นปัจจัยที่สำคัญในการจัดเวลาของท่านให้ตรงกับเวลาการทำงานของทันตแพทย ์เช่น ทันตแพทย์จัดฟันบางท่านอยู่ประจำ บางท่านมาอาทิตย์ละครั้ง หรือมาเดือนละครั้ง การนัดหนายตามช่วงเวลาที่ทันตแพทย์เข้าทำงาน เป็นสิ่งจำเป็น ถ้าท่านไม่สามารถมาตามนัดได้ นัดครั้งถัดไปอาจเป็นเดือนหน้า อาทิตย์หน้า หรือ พรุ่งนี้ ขึ้นกับช่วงเวลาทำงานของทันตแพทย์ ท่านควรเลื่อกเวลาทำงานของทันตแพทย์ให้สอดคล้องกัน ความสะดวกของท่าน "จัดฟันมา 4 ปี หมอมาเดือนละครั้ง เลยเจอหมอไม่ถึง 20 ครั้ง"

การแก้ไข้ปัญหาเฉพาะหน้าระหว่างการจัดฟัน
ในกรณีที่เครื่องมือจัดฟันหลุด หรือชำรุด หรือ เกิดบาดแผลในช่องปาก โดยปกติทันตแพทย์ทั่วไป สามารถแก้ไข้ปัญาหาเฉพาะหน้าให้ท่านได้ แล้วจึงกำหนด วันนัดหมายกับทันตแพทย์จัดฟัน เป็นลำดับต่อไป บางคลีนิคมีทันตแพทย์จัดฟันท่านอื่นประจำอยู่ หรือ กรณีที่มีทันตแพทย์จัดฟันอยู่ประจำ ทันตแพทย์จัดฟันก็สามารถแก้ไขปัญหาให้ท่านได้ทันที "ลวดทิ่มปากเป็นแผล ทำอย่างไรดี หมอจัดฟันมาเดือนหน้า"

การนัดหมายผู้ป่วย
โดยทั่วไปการจัดฟันจะมีการนัดหมายระหว่างทันตแพทย์ และผู้ป่วย ในช่วงเวลาที่ทันตแพทย์เข้ามาทำงาน การทราบถึงปริมาณผู้ป่วยที่ต้องเข้ารับการรักษาในช่วงเวลาที่ทันตแพทย์เข้าทำงาน จะทำให้ท่านไม่ต้องรอนาน และการกำหนดวัน เวลานัดที่แน่นอน ในเวลาที่ทันตแพทย์เข้ามาทำงาน จึงมีความจำเป็น ต่อความสะดวกที่ท่านจะได้รับ "มาจัดฟันที่โน้น รอนานมาก มีคนไข้รอ10-20 คน กว่าจะถึงคิวเรา"

ทีมงานทันตแพทย์สาขาอื่นๆ
การรักษาทางทันตกรรมจัดฟัน มีความสลับชับซ้อนมาก ทันตแพทย์ผู้เดียวไม่สามารถ ให้การรักษาได้อย่างครบวงจร บางกรณีท่านอาจมีความจำเป็นต้อง ผ่าฟันคุด รักษาโรคเหงือก รักษารากฟัน หรือการจัดฟันร่วมกับการใส่ฟันปลอม (โดยเฉพาะในผู้ใหญ่ที่มีการสูญเสียฟันมากซี่) การให้บริการโดยคณะทีมทันตแพทย์ หรือแพทย์ ที่มีการประสานงานกันอย่างใกล้ชิด เป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้การรักษา เป็นไปอย่างสมบูรณ์ และต่อเนื่อง

แผนการรักษา และผลการรักษา ก่อนเริ่มจัดฟัน
ควรรับรู้ถึงแผนการรักษา และผลการรักษา ที่เกี่ยวข้องกับการจัดฟัน ที่จะต้องใช้เวลาหลายเดือน หรือหลายปี เหตุผลที่ต้องการจัดฟัน ก่อนเริ่มการรักษา ทันตแพทย์จะทำการตรวจ วินิจฉัย และ อาจมีการพิมพ์ปากเพื่อทำแแบบปูนปลาสเตอร์ถ่ายภาพรังสี ถ่ายรูปภาพ หรือ อื่นๆ เพื่อช่วยในการวางแผนการรักษา ท่านควรบอกเหตุผล ที่ท่านต้องการจัดฟันให้ทันตแพทย์ทราบ เพื่อที่จะได้วางแผนให้ตรงกับความต้องการของท่าน เช่น ฟันซ้อนเกไปเป็นระเบียบ ฟันยื่น ต้องการปิดช่องว่างของฟันที่ถูกถอนออกไป ฟันล่าง ครอบฟันบน ต้องการใส่เหล็กดัดฟันตามแฟชั่น เป็นต้น รับทราบ มีส่วนร่วมในการวางแผน และตกลงแผนการรักษา  ก่อนเริ่มจัดฟัน ปกติทันตแพทย์จะเสนอแผนการจัดฟัน ว่าตลอดช่วงเวลา 2 ถึง 4 ปีข้างหน้า ทันตแพทย์จะทำอะไรกับฟันของท่านบ้าง บางกรณีทันตแพทย์จะนำเสนอแผนการรักษามากกว่าหนึ่งแผน ซึ่งท่านควรมีส่วนร่วมในการเลือกแผนการรักษา ที่ตรงกับความต้องการคำศัพท์ของหมอจัดฟันอาจเป็น ข้อมูล พื้นฐานช่วยในการสื่อสานกับทันตแพทย์ ท่านยังมีสิทธิสอบถามถึงผลการรักษาที่จะได้รับ ผลข้างเคียง หรื่ออื่นๆ เมื่อท่านยอมรับแผนการรักษาที่ได้ตกลงกัน

ระยะเวลาในการรักษา
จะทำให้การจัดฟันอยู่บนพื้นฐานของความเข้าใจกันระหว่างผู้ป่วยและทันตแพทย์  ท่านควรทราบระยะเวลาโดยประมาณในการจัดฟันจากทันตแพทย์ เพื่อใช่ในการวางแผนการในอนาคต ของท่าน เช่น ท่านจะไปเรียนต่อในที่ที่ห่างไกล หรือจะแต่งงาน หรือรับปริญญา ในไม่กี่เดือนข้านหน้า และช่วยให้ท่านมิต้องมาบ่นภายหลังว่า "จัดฟันมา 5 ปีแล้วยังไม่เสร็จ และยังไม่รู้ว่าต้องจัดอีกกี่ปี"

ผลการรักษาตามแผนการรักษาที่ท่านได้ตกลงไว้กับทันตแพทย์
จากการที่ทันตแพทย์ได้นำเสนอแผนการรักษาให้ท่านเลือก และท่านได้ชักถามถึงขั้นตอน การรักษาอย่างละเอียด ตกลงเลือกแผนการรักษาแล้ว ท่านควร ทราบถึง ผลการรักษาที่ท่านจะได้รับ หรือ ผลการรักษาที่อาจจะคลาดเคลื่อน จากแผนการรักษาที่ท่านควรทราบเบื่องต้น ดังนั้นการที่ท่าน จะเรียนรู้คำศัพท์หมอจัดฟันเบื้องต้น จะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการสื่อสารกับทันตแพทย์ และเพื่อความเข้าใจ ในผลการรักษาที่จะเกิดขึ้น และหลีกเลี่ยงคำบ่นที่พบบ่อยๆ เช่น "จัดฟันแล้วทำไมยังมี่ช่องว่างที่จะต้องใส่ฟันปลองอีก" "จัดฟันแล้วทำไมต้อง ฟันยังยื่นอยู่" "จัดฟันแล้ว ฟันยังเบี้ยว Midline บน-ล่างไม่ตรงกัน"

ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้ตามแผนการรักษา
เป็นธรรมชาติที่เราได้สิ่งที่ต้องการ และต้องเสียบางสิ่งออกไป เช่น ต้องถอนฟันบางซี่เพื่อแลกฟันการเรียงตัวของฟันอย่างเป็นระเบียบ ผลข้างเคียงที่เกิดจากการจัดฟันมักอยู่ในระดับที่ยอมรับได้ และบางครังก็เป็นการยาก ที่จะพยากรณ์ถึงความรุนแรงของผลข้างเคียงที่จะเกิดขึ้น แต่การที่ท่านทราบถึงผลข้างเคียงที่เกิดขึ้น วิธีการมีส่วนร่วมของท่าน ในการลดความรุนแรงของผลข้างเคียง และการติดตามเฝ้าระวังดูผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น จึงเป็นสิ่งจำเป็น ซึ่งแผนการรักษาแต่ละอย่างมีผลข้างเคียงต่างกัน ทันตแพทย์ที่จะจัดฟันสามารถอธิบายในสิ่งเหล่านนี้ได้ดีที่สุด และวางแผนใน การติดตามผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นร่วมกัน

ค่าจัดฟันสุทธิ วิธีการชำระ และระยะเวลาในการชำระค่าจัดฟัน
เนื่องจากการจัดฟันมีค่าใช้จ่ายสูง ดังนั้นจึงควรพิจารณา อย่างรอบครอบ และทำการตกลงให้แน่นอน มีข้อคำนึงดังนี้ ค่าจัดฟันสุทธิ เมื่อทันตแพทย์วางแผนการรักษาเสร็จ จะทราบระยะเวลา และค่าใช้จ่ายโดยประมาณ ระบบการกำหนดค่าจัดฟันที่พบบ่อยๆ มี 3 ระบบคือ

ระบบการกำหนดค่าจัดฟันสุทธิโดยประมาณที่แน่นอนเช่น 20,000 บาท หรือ ประมาณ 20,000-25,000 ซึ่งท่านควรตกลงกับทันตแพทย์ให้ชัดเจน และมีการบันทึกเป็นอักษรไว้เพื่อการตรวจสอบ

"จัดฟันมา จ่ายเงินครบแล้ว งานไม่เสร็จ หมอจะเก็บเงินเพิ่มหรือไม่"

ระบบการกำหนดค่าจัดฟันสุทธิโดย อ้างอึง กับระยะเวลา ในการรักษา ไม่มีการกำหนดที่แน่นอน เช่น ชำระเมื่อติดเครื่องมือจัดฟัน 10,000 บาท และ ชำระเดือนละ 1,000 บาท เรื่อยๆ จนเสร็จ หรือชำระต่อปีละ 10,000 บาท จนงานเสร็จ

" จัดฟันมา 5 ปีแล้ว หมดไป 60,000 (5 ปี*12 เดือน* 1,000) บาท และต้องจ่ายอีกเท่าไรไม่รู้"

ระบบการกำหนดราคาแบบเหมารวมค่าอุดฟัน ขูดหินปูน ถอนฟัน ผ่าฟันคุดไว้แล้ว เช่น จัดฟันรวมการรักษาอย่างอื่นทุกอย่าง สุทธี 30,000 บาท

"ขณะจัดฟัน พบมีฟันผุ และหินปูนมากแต่หมอไม่เห็นบอกเลย จนหมออีก ท่านมาทักว่ามีฟันผุมาก"

ดังนั้นท่านจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทราบระยะเวลาประมาณการที่แน่นอนจากทันตแพทย์ และทราบระยะเวลาที่ท่านจะต้องชำระเงินที่แน่นอน ท่านควรตกลงค่าใช้จ่ายสุทธิตลอด ระยะเวลาการจัดฟัน ให้แน่นอน และมีการบันทึกไว้เป็นหลักฐาน

วิธีการชำระเงิน
โดยทั่วไปจะเป็นการชำระเงินเป็นงวดๆ ตามที่ตกลงกันเช่น ชำระ 10,000 บาท เมื่อติดเครื่องมือ และชำระเดือนละ 1,000 บาท หรือ ชำระครั้งละ 5,000 บาท 2 ครั้ง และต่อไปชำระเดือนละ 1,000 บาท เป็นต้น ท่านควรปรึกษากับทันตแพทย์ก่อนจัดฟัน ระยะเวลาในการชำระเงิน ระยะเวลาในการที่ท่านต้องชำระเงินเป็นงวดๆ ขึ้นอยู่กับระบบการกำหนดค่าจัดฟันที่ท่านตกลงไว้กับทันตแพทย์ ว่าตกลงไว้ตามค่าจัดฟันสุทธิ หรือตามระยะเวลา ที่ทันตแพทย์กำหนด แต่ประเด็นที่น่าสนใจอยู่ที่ "ถ้าทันตแพทย์ทำงานไม่เสร็จตาม เวลาที่ตกลง หรือชำระเงินหมด ตามที่ตกลงไว้แล้ว แต่ยังจัดฟันไม่เสร็จเรียบร้อย จะทำอย่างไร" ทั้งนี้ต้องตอบว่าขึ้นกับว่าท่านตกลง ไว้อย่างไรกับ ทันตแพทย์ และมีการบันทึกไว้เป็นหลักฐานหรือไม่ --